Vanessa Steenbergen werkt al 20 jaar bij de Schoor, de laatste acht jaar is zij specialist eenzaamheid. Dat wordt je niet zomaar. Ze volgde verschillende opleidingen en cursussen. Nu geeft zij trainingen aan zowel professionals als aan mensen die lange tijd eenzaam zijn of waarbij het even niet lekker loopt allemaal. We spraken met haar over wat eenzaamheid is en wat we ertegen kunnen doen.

Op de website www.alleenensameninalmere.nl staat het volgende: In Almere voelt meer dan de helft van de volwassenen zich weleens eenzaam. Of je nu jong of oud bent, een baan hebt of werkloos bent, je veel de deur uit gaat of juist thuisblijft. Eenzaamheid kan iedereen raken. 

Wat is eenzaamheid precies?

“Van nature zijn wij mensen groepsdieren. We worden beloond met een goed gevoel als we bij anderen zijn en onderdeel uitmaken van een groep. Als je buiten een groep valt en geen aansluiting vindt met anderen dan krijgt het lichaam een ander signaal, zoals ongemakkelijkheid, kwetsbaarheid en voelen we ons ellendig.

Bij langdurige eenzaamheid maakt je lichaam bovendien niet meer de stoffen aan waar je normaal blij van wordt. Dit zorgt ervoor dat je geen zin meer hebt om mensen te zien. Je kan hun bedoelingen dan namelijk ook niet meer goed inschatten. Dit maakt dat je je steeds meer terugtrekt. Mensen die eenzaam zijn simpelweg bij elkaar brengen, werkt dus niet. Ze voelen zich dan vaak nog ellendiger en denken dat het probleem bij hen ligt.”

Wat werkt wel tegen eenzaamheid?

“Het begint bij de persoon zelf. Je moet weten wie je bent, wat je doelen zijn en waar je passies liggen. Als je dit weet kan je jouw eigen koers bepalen en daar je leven op gaan inrichten. Daar krijg je zelfvertrouwen van. En daar help ik mee. Bijvoorbeeld met de cursus Creatief Leven.

Deze cursus geef ik veel aan vrouwen. Veel vrouwen hebben geleerd zichzelf weg te cijferen en doen alles voor een ander en weinig voor zichzelf. Daardoor verlies je jezelf, je weet niet meer goed wie je bent en wat jíj nu eigenlijk wilt. Een recept voor eenzaamheid. Door de cursus leer je weer naar jezelf op zoek te gaan en dus je eigen koers te bepalen. Dit blijkt heel effectief.”

Het blijkt dat veel jongvolwassenen eenzaam zijn, hoe komt dit?

“In het kort komt dat doordat de meeste ingrijpende veranderingen in je leven, zoals verandering van je identiteit maar ook het aanpassen aan nieuwe situaties, in de leeftijd van 18 tot 35 plaatsvinden. Uiteraard zijn er meerdere factoren te benoemen, zoals de Covid-pandemie bijvoorbeeld. Verder zijn gebrek aan levensvaardigheden, uitsluiting en prestatiedruk, elementen die een grotere rol spelen op jongere leeftijd en kunnen leiden tot eenzaamheid. Als je ouder bent en meer levenservaring hebt, ben je hier beter tegen bestand.”

Hoe zorgen we dat mensen überhaupt niet eenzaam worden?

“Eenzaamheid op zich, is niet te voorkomen, het hoort bij het leven. Belangrijker is ervoor te zorgen dat men de vaardigheden heeft om zelf het leven vorm te geven. Mensen bij elkaar brengen via clubjes, koffiekamers, eettafels werkt goed als preventie. Zo bouw je een netwerk waar je op kan terugvallen als het even niet zo lekker loopt. Dit kan voorkomen dat je in een isolement raakt als het niet goed met je gaat.”

Preventie begint al op de basisschool

“Maar het moet al veel eerder beginnen! Op basisscholen moeten kinderen al leren hoe ze voor zichzelf op kunnen komen, leren wat ze zelf graag willen en hoe je relaties aangaat. En, met wie!

Soms zitten mensen in een sociaal netwerk dat eigenlijk helemaal niet goed voor ze is, met mensen die niet bij hen passen. Het komt voor dat je in zo´n situatie juist moet breken met bepaalde mensen om vervolgens bewust nieuwe relaties aan te gaan die wel goed voor je zijn. Als je al jong leert hoe je gezonde relaties aangaat, kan je dit voorkomen. Ik hoop daarom dat hier op scholen aandacht voor komt, hier ligt een grote kans voor de strijd tegen eenzaamheid.

Bewustwording is misschien wel het belangrijkst, voor professionals maar eigenlijk voor iedereen. Je moet weten wat eenzaamheid precies is, wanneer het kan gebeuren en wat de aandachtspunten zijn. Hier heb ik een website voor in het leven geroepen: www.alleenensameninalmere.nl .”

Stel je denkt dat iemand eenzaam is, wat kan je dan doen?

“Als je contact met deze persoon hebt, kijk dan of je je het gesprek erover kan aangaan. Dat hoeft niet direct over eenzaamheid te gaan. Vraag hoe het met iemand gaat, of zij of hij ok is en of ze nog leuke dingen doen.

Heb je geen contact, bel dan eens aan en vraag of alles goed gaat en of je wat kan doen. Als zij zeggen dat alles ok is dan is dat ook zo. Verandering moet echt uit de mens zelf komen, een ander kan het niet voor ze doen. Jij kan alleen laten merken en laten weten dat je er bent.”

Los eenzaamheid samen op

Ben jij eenzaam of wil je er graag meer over weten ga dan naar de website www.alleenensameninalmere.nl . Je vindt hier allerlei uitleg, tips en dingen die je kan doen.

Vanessa geeft ook workshops en trainingen cursussen aan professionals zoals huisartsen, wijkteams en andere maatschappelijke organisaties. Zij legt uit wat een geschikte aanpak is, bijvoorbeeld voor de wijk. Organisaties kunnen haar altijd benaderen met vragen of voor een workshop.

Contact opnemen kan via dit formulier op de website alleenensameninalmere.nl of stuur een mail aan vsteenbergen@deschoor.nl.